Τι είναι το déjà vu;

Το déjà vu (προμνησία) είναι η αίσθηση που προκύπτει ως μια συνάθροιση δύο γνωστικών καταστάσεων: τη φαινομενολογική εμπειρία της αναγνώρισης μιας τρέχουσας κατάστασης και τη συνειδητοποίηση ότι αυτό το αίσθημα αναγνώρισης είναι «λάθος». Πιο απλά: κατά τη διάρκεια της προμνησίας υπάρχει η αίσθηση ότι αυτό που συμβαίνει το έχουμε ξαναζήσει, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζουμε ότι κάτι δεν πάει καλά με αυτή την αίσθηση. Φανταστείτε για παράδειγμα να ταξιδεύετε σε ένα μέρος για πρώτη φορά και καθώς κάνετε τη βόλτα σας ξαφνικά να έχετε την αίσθηση ότι έχετε ξαναβρεθεί ακριβώς σε αυτό το σημείο. Ως αποτέλεσμα, το ατόμο που βιώνει αυτήν την κατάσταση είναι σε θέση να λειτουργήσει κανονικά και δεν αλλάζει τη συμπεριφορά του λόγω αυτής της παραπλανητικής αίσθησης. Επομένως, το déjà vu δεν είναι μια παθολογική εμπειρία, αφού δεν οδηγεί σε συμπεριφορική δυσλειτουργία. Το φαινόμενο είναι αρκετά συχνό και επίσημες έρευνες έχουν δείξει ότι περισσότερο από το 70% των ανθρώπων το έχουν βιώσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, ενώ έχει παρατηρηθεί ότι μεγαλώνοντας η συχνότητα εμφάνισής του φθίνει. Ωστόσο, η εμπειρία της προμνησίας εμφανίζεται και ως εκδήλωση νευρολογικών ασθενειών, όπως η επιληψία του κροταφικού λοβού ή σε ψυχιατρικές διαταραχές, όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Το φαινόμενο της προμνησίας είναι αρκετά περίπλοκο και υπάρχουν πολλές θεωρίες για τα αίτια που το προκαλούν από νευρολογικής, ψυχολογικής ακόμα και παραψυχολογικής προσέγγισης αλλά ακόμη δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για τους μηχανισμούς που το προκαλούν. Πρόσφατα, οι μορφολογικές συσχετίσεις του μη παθολογικού déjà vu ταυτοποιήθηκαν μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο χρησιμοποιώντας απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού. Το σίγουρο είναι πως χρειάζεται πολύ έρευνα ακόμη για να ξεκαθαρίσει αυτό το τοπίο.